Đây là một sự cố nghiêm trọng trên biến tần, thường liên quan đến lỗi ở cả mạch công suất (IGBT) và mạch điều khiển (nguồn xung). Việc sửa chữa đòi hỏi chuyên môn sâu về điện tử công suất và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn.
⚠️ Quy tắc An toàn Tuyệt đối
Bạn phải ngắt hoàn toàn nguồn DC (từ pin mặt trời) và AC (nếu có) và chờ ít nhất 10 phút để tụ điện xả hết điện (điện áp DC-Link có thể lên tới 800V DC). Sử dụng đồng hồ vạn năng để đo xác nhận điện áp DC-Link dưới 5V trước khi chạm vào bất kỳ linh kiện nào bên trong.
🔍 Phân tích Lỗi và Hướng Kiểm tra
Lỗi “Mất nguồn” và “Cháy IGBT” là hai hiện tượng liên quan chặt chẽ: lỗi cháy IGBT thường gây ra ngắn mạch, làm quá tải và hỏng luôn mạch nguồn cấp trước (nguồn xung), dẫn đến tình trạng mất nguồn điều khiển (biến tần không hiển thị gì).
1. Kiểm tra Lỗi Cháy IGBT (Mạch Công suất)
- Hiện tượng: Thường là nguyên nhân gốc khiến CB bị nhảy liên tục hoặc làm hỏng các mạch phía trước.
- Dấu hiệu: Có thể thấy mùi khét, vết cháy đen hoặc nổ trên module IGBT hoặc trên bo mạch.
- Kiểm tra:
- Đo cầu chì đầu vào/DC-Link: Cầu chì thường bị đứt khi IGBT chập.
- Đo Module IGBT: Sử dụng đồng hồ VOM ở chế độ Diode.
- Đặt que đo giữa cọc DC+ và DC-.
- Đo giữa DC- và 3 cọc ra U, V, W (và ngược lại).
- Nếu đồng hồ kêu “bíp” (thông mạch) hoặc hiển thị “0.00V” ở bất kỳ cặp nào, module IGBT hoặc Diode bảo vệ đã bị chập (ngắn mạch) và cần phải thay thế.
2. Kiểm tra Lỗi Mất Nguồn (Mạch Điều khiển/Nguồn Xung)
Mất nguồn là do bo điều khiển không có điện áp hoạt động. Lỗi này thường xảy ra ở Mạch Nguồn Cấp Trước (Switching Power Supply).
- Mục tiêu: Kiểm tra và sửa chữa mạch tạo ra các mức nguồn cấp cho bo điều khiển (thường là 5V, 12V, 15V, 24V).
- Các linh kiện cần kiểm tra:
- Điện trở sạc tụ (Pre-charge Resistor): Có thể bị đứt do dòng sạc quá lớn khi IGBT chập.
- Cầu chì nhỏ trên Bo Điều khiển: Có thể bị đứt.
- IC Nguồn (IC PWM): Thường là IC dao động như TOPSwitch, LNK, hoặc các Transistor/MOSFET trong mạch nguồn xung. Nếu IC này cháy, biến tần sẽ mất nguồn.
- Diode, Tụ điện lọc nguồn DC cho mạch điều khiển: Có thể bị chập hoặc giảm dung lượng.
3. Tìm Nguyên nhân Gốc
Việc thay thế linh kiện (IGBT, nguồn xung) mà không tìm ra nguyên nhân gốc sẽ khiến biến tần bị cháy lại. Nguyên nhân gốc thường là:
- Quá tải nặng/Kẹt tải: Động cơ bơm bị kẹt cơ khí, gây quá dòng đột ngột làm nổ IGBT.
- Quá áp DC (Over Voltage): Do điện áp từ pin mặt trời quá cao (đấu nối tiếp quá nhiều tấm) hoặc do quá áp hồi tiếp từ động cơ (khi giảm tốc).
- Lỗi mạch lái IGBT (Driver Board): Mạch lái bị hỏng, phát xung sai (quá ngắn, quá dài, xung nhiễu) hoặc không có xung, khiến IGBT không đóng/cắt đúng thời điểm, dẫn đến hiện tượng thông nhau (shoot-through) và nổ.
🤝 Khuyến nghị Chuyên môn
ĐỐI VỚI LỖI CHÁY IGBT VÀ MẤT NGUỒN, BẠN NÊN MANG ĐẾN ĐƠN VỊ SỬA CHỮA CHUYÊN NGHIỆP.
Đây là những lỗi phức tạp đòi hỏi:
- Thiết bị chuyên dụng: Máy hàn, máy nạp firmware/thông số, máy đo xung.
- Linh kiện thay thế chính xác: IGBT và IC nguồn cần phải đúng thông số.
- Kiểm tra toàn diện: Sau khi thay IGBT, cần kiểm tra lại mạch lái (driver) và chạy thử nghiệm không tải trước khi đấu nối với bơm.
Xứ lý: thay igbt chạm nhưng vẫn chưa lên nguồn ?
Mất nguồn điều khiển . Mạch này lấy nguồn khiển trực tiếp từ nguồn DC vào chứ không qua nguồn cách ly? Chạm 2 con transitor Y2 (thay 2F) xuống gnd nên mất nguồn đầu vào ic 7805 nên không có nguồn 5v cấp cho CPU.
