Chào bạn, đây là một bài toán kỹ thuật điện rất phổ biến tại Việt Nam, thường gặp trong trường hợp hai nhà dùng chung một máy bơm (để tiết kiệm chi phí) nhưng muốn bơm lên bồn riêng của từng nhà và dùng điện của nhà nào thì đồng hồ nhà đó quay.
Để thực hiện việc này an toàn, nguyên tắc cốt lõi là “Khóa chéo” (Electrical Interlock) để tuyệt đối không cho phép 2 nguồn điện gặp nhau gây chập cháy nổ.
Dưới đây là hướng dẫn và sơ đồ đấu nối chi tiết cho bạn.
Nhà A (Bồn A cạn): Phao điện A đóng -> Cấp điện cho Khởi động từ A (K1) -> Máy bơm chạy bằng điện nhà A -> Van điện từ A mở (nước lên bồn A). Lúc này K1 hút sẽ ngắt mạch điều khiển của K2 (khóa chéo), nhà B không thể bật bơm.
Nhà B (Bồn B cạn): Tương tự, dùng điện nhà B, bơm lên bồn B, khóa không cho nhà A bật.
Nếu cả 2 bồn cùng cạn: Bồn nào cạn trước (phao đóng trước) sẽ được ưu tiên bơm trước.
Để bạn dễ hình dung, tôi sẽ mô tả sơ đồ mạch động lực và mạch điều khiển.
Nhiệm vụ: Đưa điện từ 2 nguồn vào máy bơm nhưng không được chập nhau.
Nguồn A (L1, N1): Đấu vào đầu vào (L1, L2) của Khởi động từ 1 (K1).
Nguồn B (L2, N2): Đấu vào đầu vào (L1, L2) của Khởi động từ 2 (K2).
Đầu ra: Đấu chập đầu ra của K1 và K2 lại với nhau (T1 đấu T1, T2 đấu T2), sau đó đưa 2 dây này vào Máy bơm.
Nhiệm vụ: Dùng phao điện để đóng ngắt khởi động từ và van điện từ.
Lửa A (sau Át A) $\rightarrow$ Phao điện A $\rightarrow$ Tiếp điểm Thường Đóng (NC) của K2 $\rightarrow$ Cuộn hút K1 (A1) $\rightarrow$ Nguội A (về A2 của K1).
(Giải thích: Phải đi qua tiếp điểm NC của K2 để đảm bảo nếu K2 đang chạy thì mạch K1 bị ngắt).
Lửa B (sau Át B) $\rightarrow$ Phao điện B $\rightarrow$ Tiếp điểm Thường Đóng (NC) của K1 $\rightarrow$ Cuộn hút K2 (A1) $\rightarrow$ Nguội B (về A2 của K2).
Van điện từ dùng để chặn nước không chảy sang bồn còn lại. Bạn lắp 2 van ở đường ống chia nước lên 2 bồn.
Van A: Đấu song song với cuộn hút K1 (hoặc đấu vào đầu ra T1, T2 của K1). Khi K1 hút, Van A mở.
Van B: Đấu song song với cuộn hút K2 (hoặc đấu vào đầu ra T1, T2 của K2). Khi K2 hút, Van B mở.
Trong danh sách bạn có 1 đồng hồ thời gian. Với hệ thống 2 nguồn độc lập này, việc lắp 1 Timer là khá phức tạp vì không biết lấy nguồn nuôi timer từ đâu (lấy bên A thì bên B không dùng được và ngược lại).
Lời khuyên: Bạn không cần dùng Timer cho mạch cơ bản này. Mạch phao điện + khóa chéo đã đủ an toàn và tự động.
Trường hợp muốn dùng: Nếu bạn muốn dùng Timer để luân phiên hoặc trễ mạch, bạn cần thêm rơ-le trung gian phức tạp hơn. Tôi khuyên bạn nên bỏ qua Timer để hệ thống đơn giản, dễ sửa chữa.
Khóa chéo là sinh mạng: Bắt buộc dây điều khiển của khởi này phải đi qua tiếp điểm NC (Thường đóng) của khởi kia. Nếu bỏ qua bước này, khi 2 phao cùng đóng, 2 nguồn điện sẽ chập nhau gây nổ lớn.
Tách biệt dây trung tính (Nguội): Tuyệt đối không đấu chung dây mát (N) của 2 nhà. Mát nhà nào đi về nhà đó.
Điện áp cuộn hút: Kiểm tra cuộn hút (Coil) của Khởi động từ và Van điện từ phải cùng là 220V.
Van điện từ: Nên dùng loại Thường Đóng (NC) – Tức là có điện mới mở van, mất điện van đóng lại để ngăn nước chảy ngược.
Lắp 2 van điện từ vào 2 đường ống dẫn lên 2 bồn.
Đấu mạch động lực: Nguồn A vào K1, Nguồn B vào K2. Đầu ra K1, K2 chụm lại vào Bơm.
Đấu mạch điều khiển: Lửa A -> Phao A -> NC của K2 -> Cuộn hút K1 (+ Van A).
Đấu mạch điều khiển: Lửa B -> Phao B -> NC của K1 -> Cuộn hút K2 (+ Van B).
Bạn có muốn tôi vẽ sơ đồ tay cụ thể từng chân đấu (ví dụ chân A1, A2, 21, 22) để bạn dễ nhìn hơn không?
