Phong tục mùng 5 tháng 5 (Tết Đoan Ngọ) – Nét đẹp văn hóa truyền thống Việt Nam

Tết Đoan Ngọ, diễn ra vào ngày 5 tháng 5 âm lịch, là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng ở Việt Nam. Đây không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ tổ tiên, xua đuổi bệnh tật mà còn là một nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Dưới đây là những phong tục tiêu biểu thể hiện giá trị và ý nghĩa sâu sắc của ngày lễ này:

1. Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ

• “Đoan Ngọ” có nghĩa là bắt đầu giữa trưa – thời điểm dương khí mạnh nhất trong năm.
• Dân gian gọi đây là “Tết diệt sâu bọ”, vì cho rằng đây là thời điểm sâu bệnh phát triển mạnh, nên cần thực hiện các nghi lễ để tiêu trừ mầm bệnh và cầu mong sức khỏe.

2. Những phong tục truyền thống đặc sắc

✅ Ăn cơm rượu nếp

• Cơm rượu được làm từ nếp cái, lên men nhẹ, có vị cay nồng.
• Người dân tin rằng ăn cơm rượu vào buổi sáng sẽ giúp “diệt sâu bọ” trong cơ thể, phòng bệnh tật.

✅ Tắm lá thơm, hái thuốc

• Nhiều nơi có tục tắm bằng nước nấu từ các loại lá thơm như lá sả, lá mùi, lá bưởi… để xua đuổi tà khí.
• Đây cũng là thời điểm người dân đi hái thuốc Nam vì cho rằng dược tính lúc này mạnh nhất.

✅ Cúng tổ tiên

• Gia đình bày mâm cúng gồm hoa quả theo mùa, bánh tro, cơm rượu nếp, vịt luộc (miền Nam)… để tưởng nhớ tổ tiên và cầu bình an.

✅ Bánh tro (bánh ú tro)

• Là loại bánh gói bằng lá dong, lá tre, nhân đậu xanh hoặc không nhân, có vị thanh mát, giúp thanh nhiệt cơ thể trong mùa hè.

✅ Buộc chỉ màu, đeo bùa ngũ sắc

• Trẻ em được buộc chỉ ngũ sắc (đỏ, xanh, vàng, trắng, đen) vào cổ tay, cổ chân để tránh gió, trừ tà.
• Một số nơi còn đeo túi thơm hoặc bùa trừ tà được làm thủ công, thêu hình chim thú hoặc chữ may mắn.

3. Giá trị văn hóa – tinh thần

• Tết Đoan Ngọ phản ánh mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên, với tín ngưỡng dân gian và nền y học cổ truyền.
• Đây cũng là dịp để kết nối gia đình, cùng nhau quây quần bên mâm cơm và giữ gìn những giá trị truyền thống.

✅ Kết luận:

Tết Đoan Ngọ không chỉ là một dịp lễ đơn thuần mà còn là một di sản văn hóa đặc sắc của dân tộc Việt Nam. Những phong tục như ăn cơm rượu, tắm lá thuốc, buộc chỉ ngũ sắc… là biểu hiện sinh động cho trí tuệ dân gian và niềm tin vào sự gắn kết giữa con người và vũ trụ.